به ناوي خواي گه وره .
..............(رێواس).............
يه كيێك له گرنگترين تايبه ت مه ندي يه كاني لاسكي رێواس ئه وه يه كه په نكرياس هانده دات بۆ رشتني
ئه نسولين و به و هۆيه شه وه شه كري ناو خوێن كه م ده بيێته وه بۆيه ئه و كه سانه ي دووچاري نه خۆشي شه كره ن ، رێواس بخۆن كه لكيێكي زۆريان پيێ ده به خشيێ ، خواردني رێواس سستي و ته مه لي لاده بات و شه وق و خۆشي ئه به خشێت ، رێواس گه ده و ريخۆله كان به هيێز ده كات و رێكخه رێكي باشي گلانده ريژينه كاني گه ده شه ، باشترين چاره سه ري
گيايي بۆ نه هيێشتني ترشه لۆكي گه ده رێواسه ، گه ر به رده وام بيخۆريت خوێني كه سه كه پاك ده كاته وه و هه روه ها بۆ چاره سه ركردني دومه ل كاريگه رييه كي باشيشي هه يه ، رێواس بۆ ئه وانه ي تايان هه يه يان كه م ئيشتيهان به سووده ، هه روه ها بۆ چاره سه ري رارايي و
چاره سه ري زه ردوويي به كه لكه ؛ بۆ ئه م مه به سته ش ده توانرێ بري (٠٠١)گم ئاوي رێواس بخۆيته وه ، چه ند دلۆ پيكي خاوێن له ئاوي رێواس ئه گه ر بكرێته
چاو بۆ به هيێزكردني بينين
و لابردني په له ي سپي سه رچاو به كه لكه ، زياده خۆري رێواس ئه بيێته هۆي دروست بووني به رد له گورچيله و ميزه لدان دا ، له به رئه وه رێواس خواردن رێﮊه ي شه كري خوێن دائه به زێنيت ، وه بۆ ئه وكه سانه ي دووپشك پيێوه داون
خواردني مه ترسي داره ، بۆ ئه و ﮊنانه ي كه سك پرن يان شير ده رن پيێويسته زيادي
نه خۆن .
.............(قه يسي).............
ميوه ي قه يسي ليێوان ليێوه له فيتامين(A)به جۆرێك كه دوو دانه قه يسي ئه توانيێت نيوه ي فيتاميني
پيويستي له شي كه سيێكي بالغ ده سته به ر بكات ، ئه م فيتامينه بۆ گه شه كردني له ش زۆر پيێويسته و تواناي بينين له شه ودا زياد ده كات . قه يسي
دﮊي كه م خۆريه و هاوسه نگي ريخۆله كانيش راده گرێت ، بۆ سيسته مي به رگري له شيش زۆر به كه لكه سه ره راي ئه وه خواردني قه يسي بۆ زۆر له و نه خۆشانه ي كه له ده وراني چاره سه ركردندان پيێشنيار ئه كرێت ، هه روه ها پسپوراني خوارده مه ني قه يسي به خواردنێكي پر له پوتاسيوم ناو ده به ن و
ميز هاوه ره و بۆ چاره سه ري ميز گيران كاريگه ريه كي چاره سه ر كه ري هه يه ، قه يسي ريخۆله كان هاوسه نگ و چالاك رائه گرێت و قه يسي ووشك يان گه لاي قه يسي وه كو ره وان كه ر به كاري ده هيێنرێت ، قه يسي له ده رماني خه و كاريگه ر تره له وانه يه جيگاي سه رسورمان بيێت ئه گه ر بليێين قه يسي خه و هيێنه و بيێ زيانيشه ، گيا ناسان خوێي كانزاي ئاوي قه يسي بۆ هيێوركردنه وه ي ميێشك و خاوكردنه وه ي ده ماره كان به گرنگ ناو ئه به ن دوو يا سيێ ده نك قه يسي گه ييشتوو نيو سه عات به ر له نووستن بخۆريت ئه وا شه وێكي ئارام به خش و خۆشت
به نسيب ده كات ، دﮊي هاﮊه هاﮊي گوێيه ئه و كه سانه ي كه گوێيان هاﮊه ي تيايه ئه گه ر هه ر رۆﮊه ي دوو سيێ دلۆﭖ رۆني قه يسي بتكيێننه گوێيانه وه كيێشه يان به ته واوي چاره سه ر ده بيێت .
............( نيێرگز )...........
خواي په روه ردگار هيچ شتيێكي بيێ سوود و بيێ
حيكمه ت به دي نه هيێناوه ،
حيكمه تيێكي گه وره ي كه له م گوله بۆن خۆشه دا ده دره وشيێته وه ، بريتيه له وه ي كه پيغه مبه ري رابه رمان(ص)ده فه رموێ : (بۆني نيێرگز بكه ن ، چونكه هه موو كه سيێك ده نكه شيێتييه ك و به له كيه كي له ناو دلدا هه يه ، هيچ شتيێك لاي نابات ته نها بۆني نيێرگز نه بيێت). واته هه ركه سيێك زوو توره ببيێت بۆني نيرگز بكات تووره بوونه كه ي ناميێني ، نه خۆشي تووره بوون و دل ته نگي چه ندين ئاكام و به رهه مي ترسناكي ده بيێت ، بۆيه پيێويسته هه ر رێگايه ك چاره سه ر بيێت بۆ ئه م نه خۆشييه ده بيێت بيگرێته به ر.
ئه وه ي كه ده يه وێت به كاري بهيێنيت ده بيێت رۆﮊي سيێ جار هه ر جاره ي (٠١)خووله ك بۆني بكات . كه كاتي ته واو بووني
ئه م گوله يش هات ، ده بيێت بۆني عه تره كه بۆ ماوه ي(٠٦)رۆﮊ به كار بيێنێ .
...............(تروزي)............
بۆ قه له و بوون و فرێداني به ردي گورچيله زۆر چاكه ئه گه ر رۆﮊي نيو كيلۆ بخورێت بۆ ماوه ي(١٤)رۆﮊ.
له عايشه وه ره زاي خواي ليێبيێت ده گيێرنه وه ده ليێ من زۆر نه خۆش و لاواز بووم ، دايكم گه ليێك خواردني ده رخوارد ده دام بۆ
به هيێزبوون و قه له وبونم ، به لام تروزي له هه موويان چاك تر بوو .
ئه گه ر رۆﮊي(٣)جار بيخۆيت
گه رماي گه ده سارد ده كاته وه . هه روه رۆﮊي چاره گه كيلۆيه ك بخۆريت بۆ ماوه ي (١٤)رۆﮊ به به رده وامي بۆ ئازاري ميزه لدان زۆر باشه .
..............
..............(رێواس).............
يه كيێك له گرنگترين تايبه ت مه ندي يه كاني لاسكي رێواس ئه وه يه كه په نكرياس هانده دات بۆ رشتني
ئه نسولين و به و هۆيه شه وه شه كري ناو خوێن كه م ده بيێته وه بۆيه ئه و كه سانه ي دووچاري نه خۆشي شه كره ن ، رێواس بخۆن كه لكيێكي زۆريان پيێ ده به خشيێ ، خواردني رێواس سستي و ته مه لي لاده بات و شه وق و خۆشي ئه به خشێت ، رێواس گه ده و ريخۆله كان به هيێز ده كات و رێكخه رێكي باشي گلانده ريژينه كاني گه ده شه ، باشترين چاره سه ري
گيايي بۆ نه هيێشتني ترشه لۆكي گه ده رێواسه ، گه ر به رده وام بيخۆريت خوێني كه سه كه پاك ده كاته وه و هه روه ها بۆ چاره سه ركردني دومه ل كاريگه رييه كي باشيشي هه يه ، رێواس بۆ ئه وانه ي تايان هه يه يان كه م ئيشتيهان به سووده ، هه روه ها بۆ چاره سه ري رارايي و
چاره سه ري زه ردوويي به كه لكه ؛ بۆ ئه م مه به سته ش ده توانرێ بري (٠٠١)گم ئاوي رێواس بخۆيته وه ، چه ند دلۆ پيكي خاوێن له ئاوي رێواس ئه گه ر بكرێته
چاو بۆ به هيێزكردني بينين
و لابردني په له ي سپي سه رچاو به كه لكه ، زياده خۆري رێواس ئه بيێته هۆي دروست بووني به رد له گورچيله و ميزه لدان دا ، له به رئه وه رێواس خواردن رێﮊه ي شه كري خوێن دائه به زێنيت ، وه بۆ ئه وكه سانه ي دووپشك پيێوه داون
خواردني مه ترسي داره ، بۆ ئه و ﮊنانه ي كه سك پرن يان شير ده رن پيێويسته زيادي
نه خۆن .
.............(قه يسي).............
ميوه ي قه يسي ليێوان ليێوه له فيتامين(A)به جۆرێك كه دوو دانه قه يسي ئه توانيێت نيوه ي فيتاميني
پيويستي له شي كه سيێكي بالغ ده سته به ر بكات ، ئه م فيتامينه بۆ گه شه كردني له ش زۆر پيێويسته و تواناي بينين له شه ودا زياد ده كات . قه يسي
دﮊي كه م خۆريه و هاوسه نگي ريخۆله كانيش راده گرێت ، بۆ سيسته مي به رگري له شيش زۆر به كه لكه سه ره راي ئه وه خواردني قه يسي بۆ زۆر له و نه خۆشانه ي كه له ده وراني چاره سه ركردندان پيێشنيار ئه كرێت ، هه روه ها پسپوراني خوارده مه ني قه يسي به خواردنێكي پر له پوتاسيوم ناو ده به ن و
ميز هاوه ره و بۆ چاره سه ري ميز گيران كاريگه ريه كي چاره سه ر كه ري هه يه ، قه يسي ريخۆله كان هاوسه نگ و چالاك رائه گرێت و قه يسي ووشك يان گه لاي قه يسي وه كو ره وان كه ر به كاري ده هيێنرێت ، قه يسي له ده رماني خه و كاريگه ر تره له وانه يه جيگاي سه رسورمان بيێت ئه گه ر بليێين قه يسي خه و هيێنه و بيێ زيانيشه ، گيا ناسان خوێي كانزاي ئاوي قه يسي بۆ هيێوركردنه وه ي ميێشك و خاوكردنه وه ي ده ماره كان به گرنگ ناو ئه به ن دوو يا سيێ ده نك قه يسي گه ييشتوو نيو سه عات به ر له نووستن بخۆريت ئه وا شه وێكي ئارام به خش و خۆشت
به نسيب ده كات ، دﮊي هاﮊه هاﮊي گوێيه ئه و كه سانه ي كه گوێيان هاﮊه ي تيايه ئه گه ر هه ر رۆﮊه ي دوو سيێ دلۆﭖ رۆني قه يسي بتكيێننه گوێيانه وه كيێشه يان به ته واوي چاره سه ر ده بيێت .
............( نيێرگز )...........
خواي په روه ردگار هيچ شتيێكي بيێ سوود و بيێ
حيكمه ت به دي نه هيێناوه ،
حيكمه تيێكي گه وره ي كه له م گوله بۆن خۆشه دا ده دره وشيێته وه ، بريتيه له وه ي كه پيغه مبه ري رابه رمان(ص)ده فه رموێ : (بۆني نيێرگز بكه ن ، چونكه هه موو كه سيێك ده نكه شيێتييه ك و به له كيه كي له ناو دلدا هه يه ، هيچ شتيێك لاي نابات ته نها بۆني نيێرگز نه بيێت). واته هه ركه سيێك زوو توره ببيێت بۆني نيرگز بكات تووره بوونه كه ي ناميێني ، نه خۆشي تووره بوون و دل ته نگي چه ندين ئاكام و به رهه مي ترسناكي ده بيێت ، بۆيه پيێويسته هه ر رێگايه ك چاره سه ر بيێت بۆ ئه م نه خۆشييه ده بيێت بيگرێته به ر.
ئه وه ي كه ده يه وێت به كاري بهيێنيت ده بيێت رۆﮊي سيێ جار هه ر جاره ي (٠١)خووله ك بۆني بكات . كه كاتي ته واو بووني
ئه م گوله يش هات ، ده بيێت بۆني عه تره كه بۆ ماوه ي(٠٦)رۆﮊ به كار بيێنێ .
...............(تروزي)............
بۆ قه له و بوون و فرێداني به ردي گورچيله زۆر چاكه ئه گه ر رۆﮊي نيو كيلۆ بخورێت بۆ ماوه ي(١٤)رۆﮊ.
له عايشه وه ره زاي خواي ليێبيێت ده گيێرنه وه ده ليێ من زۆر نه خۆش و لاواز بووم ، دايكم گه ليێك خواردني ده رخوارد ده دام بۆ
به هيێزبوون و قه له وبونم ، به لام تروزي له هه موويان چاك تر بوو .
ئه گه ر رۆﮊي(٣)جار بيخۆيت
گه رماي گه ده سارد ده كاته وه . هه روه رۆﮊي چاره گه كيلۆيه ك بخۆريت بۆ ماوه ي (١٤)رۆﮊ به به رده وامي بۆ ئازاري ميزه لدان زۆر باشه .
..............