بهكار هێنانی ههندێك چهمك دهبێته هۆیی تێكدان و ئاراستهكردنێكی زۆر خراپ بهسهر سایكۆلۆژی كۆمهڵگا، كه ئاراستهكردنهكان لهههندێك كاتدا ههست به بهرژهوهندی خراپكهرانهیی دهكهیت، ئهوهیی كه خهتهریهكی گهورهیه بهسهر ئێمه ئهنجامهكانی دهرهاوێشتهی ئهم ئاراستانهیه كه گاریگهریی خراپی بهسهر شوین و كاتی زهمهنی دهبێت و دوور كهوتنهوهیی ئهم جۆره كاریگهریانه، كار لهسهر رهوشی تهواوی
كۆمهڵگا دا دهنێت و تاك زۆر دوور دهخاتهوه له ڕاستیهكانی خۆیی. لهم دوور كهوتنهوهیهدا ئامانجی دژبهر
دهرهخسێنی. ئهمرۆ واقیعهك بهسهركوردان و كوردستان دا چهسپایه، كه مهوهش پارچهكردن خاك و لێك ترازانی گهلی كورده بهسهر چوار بهش، بهڵام لهم مێژووه دا تاوهكو ئیستا ئهوهیی كاریی لهسهر كراوه
پارچهكردنی ئهقلی كورده، واتا ئهوهیی كه ئهمرۆ ئامانجی گرتووه پارچهكردنی تاكهكانی كورده لهناوهوهیی كوردستان. چوونكه تۆ بهههر لایانێك سهیری ئهم پرسه بكهیت كاركردنی خودیی كورده لهسهر ئهم جۆره بیر كردنهوانه، كه كوردستان دابهشی سهر چوار بهش دهكات و ئهوهیی كه نهیارانی كورد نهیان كردووه كورد خۆیی ئهنجامی داوه. بۆیه ئێمهیی كورد ئهگهرچی دابهشی سهر چوار لایانكراین بهڵام
خهتهریهكه لێرهوه دهست پێدهكات كه ئێمه وهكو كورد لهناو بیركردنهوهیی خۆماندا واقعی چوار پارچهیمان بهسهر خۆماندا چهسپان دووه. من لێرهدا مهبهستم لهم خیتابه بههێز كردنی سۆزی ناسیۆنالیزم نیه. چونكه ئێمهیی كورد نامانهوێت بهم نهتهوه پهرستیه تێپهر بین. چوونكه كلتورێك
لهناو كوردا ههیه كه قبولی نهتهوه پهرستی و قبوڵ نهكردنی نهتهوانی تر ناكات، ئهم كلتورهش نه سهرههڵدانی ئاینهكانه نه چهسپاندنی زولم و زۆرداریه كه كورد بهدرێژایی دیرۆكی پارچهكردنی بۆ سهر دهولهتاندا و سهركوتی دهولهتان لهسهر كوردا تامی كردبێت، بهلكو دیرۆكی ئهم جۆره بیركردنهوه پێكهوهژیانه، لهپێش ههبوونی 5ههزار سالهیی دهولهتیش بووه، بهڵام زۆر جاریش بۆته ئامانجی دووژمنان كاریان لهسهر دلسۆزی كورد بهرامبهر مرۆڤ كردووه و بۆخۆیان ههڵ قۆزیتهوه. بهڵام تاوهكو ئیستا كورد خاوهنی ههمان ئهم جۆره بیر كردنهوهیه كه دهخوازی له ئهیالهتی ڕۆژههڵاتی ناوین پێكهوه ژیانی ئاشتیانه لهگهڵ ئهتنیكهكانی تردا بژێت.
بهڵام مهبهستی منیش بهمانایی بزر كردنی ناسنامهیی كوردیش نیه، چوونكه ئهمڕۆ ئهم واقیعه بهسهرماندا دیار دهدات كه ئێمه ههر لهگهڵ پهڵاماری چیاكانی زاگرۆس كه سهرهتایی ژیانی شارستانی و پێگهیاندنی كۆمهڵگایی مرۆڤ بووه. تاوهكو ڕۆژگاری ئهمرۆمان بهههموو كاتهكانهوه لهلایان نهیارانی كوردهوه لهههولی بزر كردنی ناسنامهیی كورد بوونه و لهههول دان، ئهگهری لێرهدا باس لهبوونی مرۆڤ بی ناسنامه بكهین كهواتا وهك بی بوون بۆ هێنانه زمان دهبێت و ناتوانی هیچ رێزی مرۆڤیشی بۆ دابنێت كهناسنامهت نهبوو، واتا ئێمه بهكوردهوه مرۆڤین و واقعیی ئێمهش لهگهڵ ههموو ئهتنیكهكانی ئهیالهتی ڕۆژههڵاتی ناوین جودایه و ئازادیی ئێمه بهم جۆره بیركردنهوهیهكه كورد ههیهتی، كۆتایی هێنانه بهم كێشانهیی كه ئهمڕۆ رووبهروویی ڕۆژههڵاتی ناوین دهبێتهوه.
واتا ئێمهیی كورد بهپێی ئهم ڕاستیه دا كه پارچهكراو و دیرۆكیكی پرتاوانمان لهبهرامبهر ئهنجام دراوه ههیه، دیار دهدات كه ئێمهیی كورد لهناوچهكهدا جۆره مۆدیلێكین كه وهك ئاو دهتوانین ئاگرهكان بكوژێنینهوه. بۆیه ئامانجی دووژمنانی كورد بهبهردهوام ههوڵی لهناو بردنوو پارچهكردن بووه، چوونكه تاكوردستان پارچه بێت ئامانجی ئهوان سهركهوتووه لهناوچهكهدا. وهك بهگڕوو تین بوونی كوردان لهسهر پیشگیری كردنی فهلهستینیهكان، من ئهم قسهیهم لهگهڵ هێزه ئیسڵامیهكانی كوردستان نیه بهلــكو لهگهڵ گهل كورد بهگشتیمه. سهره ڕایی ئهو ههموو دهردوو نهامهتیانهیی كه ئهمرۆ پێیوه دهناڵێنن ههڵویستی مرۆڤ بوونی خۆیان نیشان دهدهن. من پێم وانیه كاریگهری ئاینیش بێت، بهلكو ئهمه ههمان ئهم كهلتورهیه كه بهسهدان ساڵان پێش ئاینهكان ههبووه. ههندێك جاریش ئهم جۆره بیركردنهوهیی بی ئاگایی
لهناو كوردان لهكوردستان و ههڵویست نیشاندان بۆ غهزه بووهته غافڵاندنی كورد لهكورد و دووركهوتنهوهیان لهیهكتر. ئهمهش كهوتۆته ناو ئهم پلانهیی دووژمنان كه لهههولی پارچهكردنی ئهقلی كورد دان.
ئهمرۆ قۆناغێكی جیاواز له ڕۆژانی ڕابردوو له ساحهیی كوردستان ههیه، ئهوهش ههڵسانه سهرپێیانی كوردانه له كوردستان و لهباشوری كوردستان بهتایبهتی مۆركی خۆیی دا له دیرۆكدا كه ستاتۆیهكی كوردی ههبی، بهڵام ئهوهیی كه جێگایی داخه دهسهڵاتهكانی ئهم ههرێمهیه كه ههركه دهسهڵاتیان گرت تاوهكو ئیستا نهیانتوانیوه دان به بوونی كوردستانی كوردان بنێن. لهههژدهساڵی ڕابردوودا تاوهكو ئهمڕۆ دهسهڵاتی سیاسی كورد ههستی به كوردستان نهكردووه لهم ههرێمهدا، چوونكه بهبهردهوام لهناو ئهم ههرێمهدا ئهم گهلهیان وا ڕا هێنا كه كوردستانی كوردان نیه ئهوهیی ههیه كوردستانی عێراق و توركیا و ئێران و سوریایه، كه ئیستاش كاریگهریهكان ئهوهنده خراپ بهسهر گهلهكمان ههیه كه هێشتا بیر كردنهوهیی ههندێك له ڕۆشهنبیر و رووناك بیر و ڕۆژنامهنووس و ئهمه جگه له سیاسهت مهدارانمان لهم ههرێمهدا ههر نازانن كه كوردستانی كوردا ههیه. بۆیه ئێمه لێرهدا دهبێت بڵێن ئهیی دهبێت ئهم گهلهمان جۆن بیر بكاتهوه ئهوهش وهكو ئهم بهسهر هاتهیی لێهات كه ڕۆژیك لهكوندێكی ئهم كوردستانه مهلایی مزگهوت و خهلكی گووندیی چاویان بهڕێبوارێك دهكهوێت، ئهو ڕێبوارهش غهریب دهبێت لهبهرچاویان باش پێش وازیی لێدهكهن و رێبوارخۆیی دهناسێنی و پاشان خهلكی گووند دهڵێن جما لهم گوونده زیاتر گووندیی تر ههیه لهم دوونیایه؟ پاشان پرسیار لهمامۆستا مزگهوتهكه دهكهن؟ مامۆستاش دهڵێت ئهی وا ناڵێت ههیه. شهرمێكی زۆر گهوهرهیه كه ئهمرۆ ئێمه لهم پێڤاژووهدا دهڵێین كه كوردستانی توركیا و ئیران وسوریا و عێراق. بهرێزان رێبوارێك هاتووه دهڵێت باكوری كوردستان و باشوری كوردستان و باشوری ڕۆژئاوایی كوردستان و ڕۆژههڵاتی كوردستان. ئهم رێبوارهش دهڵێت باكوری كوردستان پارچهیی ههرهگهورهیی كوردستانه كه ئێوه بهكوردستانی تورك وهسفی دهكهن. باشوری كوردستانیش پارچهیهكی ههرهبههێزی ئابووریه كه بهكوردستانی عهرهب وهسفی دهكهن. باشوری ڕۆژئاوایی كوردستانیش پارچهیهكی ههره بچووكی كوردستانه كه ئێوه بهكوردستانی عهرهب دیسان وهسفی دهكهن. ڕۆژههڵاتی كوردستانیش پارچهیهكی زێری كوردستانه كه ئێوه بهكوردستانی فارس وهسفی دهكهن. ئێستا رێبوار وادهڵێت سیاسهت مهدارانی ئێمهش دهبێت وهكو مهڵا پێمان بڵێن ئهوتا رێبوار وادهڵێت؟ بهلكو لهكوڵی ئهم چهمكه ههڵانه ببینهوه و ئاڕاستهیهكی باشی نهوهیی داهاتوو بكهین بۆ ئهوهیی كوردستان كوردا بپارێزن لهدهست دووژمنانی داگیر كهر و نكۆڵیی كهر.
كۆمهڵگا دا دهنێت و تاك زۆر دوور دهخاتهوه له ڕاستیهكانی خۆیی. لهم دوور كهوتنهوهیهدا ئامانجی دژبهر
دهرهخسێنی. ئهمرۆ واقیعهك بهسهركوردان و كوردستان دا چهسپایه، كه مهوهش پارچهكردن خاك و لێك ترازانی گهلی كورده بهسهر چوار بهش، بهڵام لهم مێژووه دا تاوهكو ئیستا ئهوهیی كاریی لهسهر كراوه
پارچهكردنی ئهقلی كورده، واتا ئهوهیی كه ئهمرۆ ئامانجی گرتووه پارچهكردنی تاكهكانی كورده لهناوهوهیی كوردستان. چوونكه تۆ بهههر لایانێك سهیری ئهم پرسه بكهیت كاركردنی خودیی كورده لهسهر ئهم جۆره بیر كردنهوانه، كه كوردستان دابهشی سهر چوار بهش دهكات و ئهوهیی كه نهیارانی كورد نهیان كردووه كورد خۆیی ئهنجامی داوه. بۆیه ئێمهیی كورد ئهگهرچی دابهشی سهر چوار لایانكراین بهڵام
خهتهریهكه لێرهوه دهست پێدهكات كه ئێمه وهكو كورد لهناو بیركردنهوهیی خۆماندا واقعی چوار پارچهیمان بهسهر خۆماندا چهسپان دووه. من لێرهدا مهبهستم لهم خیتابه بههێز كردنی سۆزی ناسیۆنالیزم نیه. چونكه ئێمهیی كورد نامانهوێت بهم نهتهوه پهرستیه تێپهر بین. چوونكه كلتورێك
لهناو كوردا ههیه كه قبولی نهتهوه پهرستی و قبوڵ نهكردنی نهتهوانی تر ناكات، ئهم كلتورهش نه سهرههڵدانی ئاینهكانه نه چهسپاندنی زولم و زۆرداریه كه كورد بهدرێژایی دیرۆكی پارچهكردنی بۆ سهر دهولهتاندا و سهركوتی دهولهتان لهسهر كوردا تامی كردبێت، بهلكو دیرۆكی ئهم جۆره بیركردنهوه پێكهوهژیانه، لهپێش ههبوونی 5ههزار سالهیی دهولهتیش بووه، بهڵام زۆر جاریش بۆته ئامانجی دووژمنان كاریان لهسهر دلسۆزی كورد بهرامبهر مرۆڤ كردووه و بۆخۆیان ههڵ قۆزیتهوه. بهڵام تاوهكو ئیستا كورد خاوهنی ههمان ئهم جۆره بیر كردنهوهیه كه دهخوازی له ئهیالهتی ڕۆژههڵاتی ناوین پێكهوه ژیانی ئاشتیانه لهگهڵ ئهتنیكهكانی تردا بژێت.
بهڵام مهبهستی منیش بهمانایی بزر كردنی ناسنامهیی كوردیش نیه، چوونكه ئهمڕۆ ئهم واقیعه بهسهرماندا دیار دهدات كه ئێمه ههر لهگهڵ پهڵاماری چیاكانی زاگرۆس كه سهرهتایی ژیانی شارستانی و پێگهیاندنی كۆمهڵگایی مرۆڤ بووه. تاوهكو ڕۆژگاری ئهمرۆمان بهههموو كاتهكانهوه لهلایان نهیارانی كوردهوه لهههولی بزر كردنی ناسنامهیی كورد بوونه و لهههول دان، ئهگهری لێرهدا باس لهبوونی مرۆڤ بی ناسنامه بكهین كهواتا وهك بی بوون بۆ هێنانه زمان دهبێت و ناتوانی هیچ رێزی مرۆڤیشی بۆ دابنێت كهناسنامهت نهبوو، واتا ئێمه بهكوردهوه مرۆڤین و واقعیی ئێمهش لهگهڵ ههموو ئهتنیكهكانی ئهیالهتی ڕۆژههڵاتی ناوین جودایه و ئازادیی ئێمه بهم جۆره بیركردنهوهیهكه كورد ههیهتی، كۆتایی هێنانه بهم كێشانهیی كه ئهمڕۆ رووبهروویی ڕۆژههڵاتی ناوین دهبێتهوه.
واتا ئێمهیی كورد بهپێی ئهم ڕاستیه دا كه پارچهكراو و دیرۆكیكی پرتاوانمان لهبهرامبهر ئهنجام دراوه ههیه، دیار دهدات كه ئێمهیی كورد لهناوچهكهدا جۆره مۆدیلێكین كه وهك ئاو دهتوانین ئاگرهكان بكوژێنینهوه. بۆیه ئامانجی دووژمنانی كورد بهبهردهوام ههوڵی لهناو بردنوو پارچهكردن بووه، چوونكه تاكوردستان پارچه بێت ئامانجی ئهوان سهركهوتووه لهناوچهكهدا. وهك بهگڕوو تین بوونی كوردان لهسهر پیشگیری كردنی فهلهستینیهكان، من ئهم قسهیهم لهگهڵ هێزه ئیسڵامیهكانی كوردستان نیه بهلــكو لهگهڵ گهل كورد بهگشتیمه. سهره ڕایی ئهو ههموو دهردوو نهامهتیانهیی كه ئهمرۆ پێیوه دهناڵێنن ههڵویستی مرۆڤ بوونی خۆیان نیشان دهدهن. من پێم وانیه كاریگهری ئاینیش بێت، بهلكو ئهمه ههمان ئهم كهلتورهیه كه بهسهدان ساڵان پێش ئاینهكان ههبووه. ههندێك جاریش ئهم جۆره بیركردنهوهیی بی ئاگایی
لهناو كوردان لهكوردستان و ههڵویست نیشاندان بۆ غهزه بووهته غافڵاندنی كورد لهكورد و دووركهوتنهوهیان لهیهكتر. ئهمهش كهوتۆته ناو ئهم پلانهیی دووژمنان كه لهههولی پارچهكردنی ئهقلی كورد دان.
ئهمرۆ قۆناغێكی جیاواز له ڕۆژانی ڕابردوو له ساحهیی كوردستان ههیه، ئهوهش ههڵسانه سهرپێیانی كوردانه له كوردستان و لهباشوری كوردستان بهتایبهتی مۆركی خۆیی دا له دیرۆكدا كه ستاتۆیهكی كوردی ههبی، بهڵام ئهوهیی كه جێگایی داخه دهسهڵاتهكانی ئهم ههرێمهیه كه ههركه دهسهڵاتیان گرت تاوهكو ئیستا نهیانتوانیوه دان به بوونی كوردستانی كوردان بنێن. لهههژدهساڵی ڕابردوودا تاوهكو ئهمڕۆ دهسهڵاتی سیاسی كورد ههستی به كوردستان نهكردووه لهم ههرێمهدا، چوونكه بهبهردهوام لهناو ئهم ههرێمهدا ئهم گهلهیان وا ڕا هێنا كه كوردستانی كوردان نیه ئهوهیی ههیه كوردستانی عێراق و توركیا و ئێران و سوریایه، كه ئیستاش كاریگهریهكان ئهوهنده خراپ بهسهر گهلهكمان ههیه كه هێشتا بیر كردنهوهیی ههندێك له ڕۆشهنبیر و رووناك بیر و ڕۆژنامهنووس و ئهمه جگه له سیاسهت مهدارانمان لهم ههرێمهدا ههر نازانن كه كوردستانی كوردا ههیه. بۆیه ئێمه لێرهدا دهبێت بڵێن ئهیی دهبێت ئهم گهلهمان جۆن بیر بكاتهوه ئهوهش وهكو ئهم بهسهر هاتهیی لێهات كه ڕۆژیك لهكوندێكی ئهم كوردستانه مهلایی مزگهوت و خهلكی گووندیی چاویان بهڕێبوارێك دهكهوێت، ئهو ڕێبوارهش غهریب دهبێت لهبهرچاویان باش پێش وازیی لێدهكهن و رێبوارخۆیی دهناسێنی و پاشان خهلكی گووند دهڵێن جما لهم گوونده زیاتر گووندیی تر ههیه لهم دوونیایه؟ پاشان پرسیار لهمامۆستا مزگهوتهكه دهكهن؟ مامۆستاش دهڵێت ئهی وا ناڵێت ههیه. شهرمێكی زۆر گهوهرهیه كه ئهمرۆ ئێمه لهم پێڤاژووهدا دهڵێین كه كوردستانی توركیا و ئیران وسوریا و عێراق. بهرێزان رێبوارێك هاتووه دهڵێت باكوری كوردستان و باشوری كوردستان و باشوری ڕۆژئاوایی كوردستان و ڕۆژههڵاتی كوردستان. ئهم رێبوارهش دهڵێت باكوری كوردستان پارچهیی ههرهگهورهیی كوردستانه كه ئێوه بهكوردستانی تورك وهسفی دهكهن. باشوری كوردستانیش پارچهیهكی ههرهبههێزی ئابووریه كه بهكوردستانی عهرهب وهسفی دهكهن. باشوری ڕۆژئاوایی كوردستانیش پارچهیهكی ههره بچووكی كوردستانه كه ئێوه بهكوردستانی عهرهب دیسان وهسفی دهكهن. ڕۆژههڵاتی كوردستانیش پارچهیهكی زێری كوردستانه كه ئێوه بهكوردستانی فارس وهسفی دهكهن. ئێستا رێبوار وادهڵێت سیاسهت مهدارانی ئێمهش دهبێت وهكو مهڵا پێمان بڵێن ئهوتا رێبوار وادهڵێت؟ بهلكو لهكوڵی ئهم چهمكه ههڵانه ببینهوه و ئاڕاستهیهكی باشی نهوهیی داهاتوو بكهین بۆ ئهوهیی كوردستان كوردا بپارێزن لهدهست دووژمنانی داگیر كهر و نكۆڵیی كهر.