به ناوي خوا .
............( ره شكه )............
پيغه مبه ر (صلى الله عليه وسلم) فه رمويه تي : ئه م ده نكه ره شه (ره شكه) بخۆن چونكه شيفاي هه موو ده ردێكي تيايه ته نيا مردن نه بيێت .
چه ند تيێبينيه ك :
*_خواردني ره شكه پاله په ستۆي خوێن نزم ده كاته وه ،
بۆيه ئه و نه خۆشيانه ي بۆ مه به ستي چاره سه ري به كارده هيێنن و پاله په ستۆي خوێنيان نزمه يا ئاساييه زۆر جار هه ست به بيێ هيێزي ده كه ن ، بۆ نه ماني ئه م بيێ هيێزيه واباشه شتيێكي سوێر
له گه ل بوخرێت تا ێﭖﮊپاله په ستۆي خوێن هاوسه نگ بكاته وه .
*_رۆﮊانه له سيێ كه وچكي
چا زياتر ره شكه نه خۆن چونكه زۆر خواردني ﮊه هره و ترسناكه .
*_هه ول بدرێت ره شكه ي چه ور و نوێ به كار بهينرێت و به باشي هه لگيرێت ، چونكه له گه ل كۆن بوونيدا رێﮊه ي چه وري تيێدا كه م
ده بيێت ، وه يان گۆران له مادده پيك هيێنه ره كاني رووئه دات .
*_ده توانرێ ره شكه تيێكه ل به خواردن بكرێت بۆ پاراستني له بۆگه ن بوون ، چونكه ره شكه ماده ي دﮊي گه شه ي به كتريايي تيێدايه .
*_بۆ ئه وه ي به شيێوه يه كي باش سوود له ره شكه وه ربگيرێت ، واباشه به هاراوي بخورێت، وه برێكي كه مي ليێ بهاردرێت . چونكه مانه وه ي به هاراوي ده بيێته هۆي له ده ست داني رۆنه سه ره كيه كان .
ئه و نه خۆشيانه ي به ره شكه
چاره سه ركراون ::-
١_نه خۆشي تيوه راني ميێشك : خواردني كه وچكيكي چا له رۆني ره شكه
له گه ل فنجانيێك قاوه ده بيێته هۆي حه سانه وه .
٢_چاره سه ري كوخه ره شه و ته نگه نه فه سي : چه ور كردني پشت و سنگ به رۆني ره شكه له گه ل خواردني كه وچكيێكي گه وره له رۆنه كه ي هه لمژيني هه لمي رۆنه كه له ناو ئاوي گه رمدا .
٣_ بۆ چالاك كردني بير و زيره كي : خواردني دوو
كه وچكي چا رۆني ره شكه له گه ل دوو كه وچكي چا ئاوي نه عنا بۆ ماوه ي(٠١)رۆﮊ.
٤_ نه خۆشي شه كره : فنجانێك ره شكه و فنجانێك كوزه له و نيو فنجان توێكلي هه نار پيێكه وه ده هاردرێن تا ده بن به تۆزێكي ورد رۆﮊانه خواردني كه وچكيك چا له م تۆزه له گه ل خواردني دوو كه وچكي چا له رۆني ره شكه له سه ر برسيێتي بۆ ماوه ي مانگيك ، ده بيێته هۆي چاره سه ري نه خۆشي
شه كره .
٥_ بۆ چاره سه ركردني به ردي گورچيله و به ردي ميزه لدان : تيێكه ل كردني چاره گه كيلۆيه ك ره شكه ي
هاراو له گه ل هه نگوين ، ئينجا خواردني دوو كه وچكي
چا له م تيێكه لاوه له گه ل نيو فنجان ئاوي گه رم و كه وچكيێكي چا رۆني ره شكه
رۆﮊانه سيێ ﮊه م بۆ ماوه ي
(٠١)رۆﮊ .
٦_ ناسكي و جواني ده م و چاو : كه وچكيێكي چا رۆني ره شكه له گه ل كه وچكيكي چا رۆني زه يتون تيێكه لاو ده كرێت و ده م و
چاوي پيێ چه ور ده كرێت بۆ ماوه ي كاتژميرێك پاشان شوشتني ده م و چاو به ئاو و
صابون رۆﮊانه دوو جار بۆ ماوه ي يه ك هه فته .
٧_ چاره سه ري رشانه وه : خواردني كه وچكيكي چا ميخه كي ورد كراو كه وچكيكي چا رۆني ره شكه له گه ل نه عناي كولاو رۆﮊانه سيێ ﮊه مه .
٨_ چاره سه ركردني هه وكردن : شوێنه هه وكردوه كه به ئاو و صابون پاك ده شۆرێت و ئينجا به رۆني ره شكه چه ور ده كرێت ئه و كاره سيێ رۆﮊ له سه ر يه ك دووباره ده كرێته وه ئه نجامه كه ي له يه كه م رۆﮊدا به ديار ده كه وێت .
٩_ چاره سه ري هه وكردني دل و خوێن به ر و خوێن هيێنه ره كان : به رده وام خواردني رۆني ره شكه له گه ل هه ر خواردنه وه يه كي
گه رم ده بيێته هۆي تواندنه وه ي هه موو رۆن مادده ي ره ق بووه كان .
٠١_ گه ري و به له كي : چه وركردني شوێنه گه ربووه كه
يان به له كه كه به سركه ي سيێو ئينجا چه وركردني به رۆني ره شكه بۆ ماوه ي يازده رۆﮊ .
١١_ چاره سه ركردني چاو و به هيێزكردني : ده وروبه ري چاو به رۆني ره شكه چه ورده كرێت له گه ل خواردني گيێزه ر بۆ ماوه ي مانگێك ( ئه وانه ي كه ددانيان نيه ناتوانن گيزه ر بخۆن ، باهه موو رۆﮊێك يه ك په رداخ شه ربه تي گيزه ر
بخۆن ) .
٢١_ چاره سه ري باداري و هه موو جۆره كاني ئازاري پشت : رۆني ره شكه گه رم ده كرێ و شوێنه باداره كه ي ياخود پشتي پيێ چه ور ده كرێت ، پاشان ده شيێلدرێت
، تا راده يه ك كه ئيێسكه كه
هه ستي پيێ بكات ، له گه ل خواردني كه وچكيێكي چا له رۆنه كه ي رۆﮊانه سيێ ﮊه مه بۆ ماوه ي دوو هه فته .
١٣_ چاره سه ري ﮊانه سه ر :
نيێو چاوان و هه ردوولاي ده م و چاو به رۆني ره شكه چه ور ده كرێت له گه ل خواردني كه وچيكي چا له رۆنه كه ي رۆﮊي سيێ ﮊه م
بۆ ماوه ي سيێ رۆﮊ .
٤١_ ترشاني گه ده و هه موو
ﮊانه كاني تري گه ده : خواردني په رداخيێك له گه ل كه وچكيكي گه وره له رۆني ره شكه سيێ ﮊه مه بۆ ماوه ي(٥) رۆﮊ .
٥١_ نه خۆشيه كاني ئافره ت
و مندال بوون...پاراستني كورپه له ؛ خواردني كه وچكيكي چا رۆني ره شكه له گه ل رازيانه ي كولاو رۆﮊي (٣) ﮊه م بۆ ماوه ي چل رۆﮊ .
٦١_ چاره سه ري قژهه لوه رين : چه وركردني پشتي سه ر به رۆني ره شكه له گه ل ئاوي ليمۆ ئينجا شتني به ئاو و صابون .
٧١_ چاره سه ري بيێ هيێزي ره گه زي : هاريني
(٠٠٢)گرام ره شكه و تيێكه لاو كردني له گه ل (٠٥) گرام رۆني زه يتون و (٠٥) گرام رۆني كوزه له و تيێكه ل كردنيان له گه ل (٠٢) گرام هه نگوين و خواردني كه وچكيكي چا له م
تيێكه لاوه دواي هه موو ﮊه ميێك .
٨١_ چاره سه ري خوراندن (ئالوش) : چه وركردني شوێنه خوراوه كه به رۆني ره شكه و خواردني كه وچكيكي چا سيێ ﮊه مه بۆ ماوه ي يه ك هه فته .
٩١_ بۆ چاره سه ري
ته وﮊمي خوێن : له گه ل خواردني هه ر شله يه كي گه رم كه وچكيكي چا رۆني ره شكه ي تيێكه لاو ده كرێت ، له گه ل خواردني دوو ده نك سير به يانيان له برسيێتي ، چه وركردني هه موو له ش به رۆني ره شكه و ده رێته به ر خۆر بۆ ماوه ي نيو كاتژميێر .
٠٢_ چاره سه ري تا : خواردني كه وچكيێكي چا رۆني ره شكه له گه ل په رداخيێك شه ربه تي پرته قال به يانيان و ئيواران هه روه ها له گه ل خواردني
كه ره وز ، پيغه مبه ر (صلى الله عليه وسلم) ده فه رموێ : (( تا )) له هالاو وله پريشكي دۆزه خه وه يه ، ئه گه ر توشتان هات به ئاوي سارد بيكه نه وه .
١٢_ چاره سه ركردني هه موو نه خۆشييه ك به پشتيواني خواي گه وره : خواردني دوو كه وچكي چا له رۆني ره شكه له گه ل دوو كه وچكي چا هه ن ئه فريقييه كان ده نكي ره شكه يان تيێكه لاو به رووه كي كونجي كردووه و كردوويانه ته ناو نان بۆ كوشتني كرمي ريخۆله و چاره سه ري نه خۆشي زه ردوويي .
به ليێكولينه وه ي زانستي نوێش كه له م سالانه ي دواييدا ئه نجام دراوه ده ركه وتووه كه ره شكه هه موو جۆره كاني كرمي ريخۆله و ميكرۆب له ناو ده بات و بۆري ميز پاك ده كاته وه ، وه كو كوئه ندامي هه رس چالاك ده كات و چاره سه ري گرﮊبوونه وه ي ماسولكه كان ده كات ، له سالي ١٩٩١ دا كۆمه
............( ره شكه )............
پيغه مبه ر (صلى الله عليه وسلم) فه رمويه تي : ئه م ده نكه ره شه (ره شكه) بخۆن چونكه شيفاي هه موو ده ردێكي تيايه ته نيا مردن نه بيێت .
چه ند تيێبينيه ك :
*_خواردني ره شكه پاله په ستۆي خوێن نزم ده كاته وه ،
بۆيه ئه و نه خۆشيانه ي بۆ مه به ستي چاره سه ري به كارده هيێنن و پاله په ستۆي خوێنيان نزمه يا ئاساييه زۆر جار هه ست به بيێ هيێزي ده كه ن ، بۆ نه ماني ئه م بيێ هيێزيه واباشه شتيێكي سوێر
له گه ل بوخرێت تا ێﭖﮊپاله په ستۆي خوێن هاوسه نگ بكاته وه .
*_رۆﮊانه له سيێ كه وچكي
چا زياتر ره شكه نه خۆن چونكه زۆر خواردني ﮊه هره و ترسناكه .
*_هه ول بدرێت ره شكه ي چه ور و نوێ به كار بهينرێت و به باشي هه لگيرێت ، چونكه له گه ل كۆن بوونيدا رێﮊه ي چه وري تيێدا كه م
ده بيێت ، وه يان گۆران له مادده پيك هيێنه ره كاني رووئه دات .
*_ده توانرێ ره شكه تيێكه ل به خواردن بكرێت بۆ پاراستني له بۆگه ن بوون ، چونكه ره شكه ماده ي دﮊي گه شه ي به كتريايي تيێدايه .
*_بۆ ئه وه ي به شيێوه يه كي باش سوود له ره شكه وه ربگيرێت ، واباشه به هاراوي بخورێت، وه برێكي كه مي ليێ بهاردرێت . چونكه مانه وه ي به هاراوي ده بيێته هۆي له ده ست داني رۆنه سه ره كيه كان .
ئه و نه خۆشيانه ي به ره شكه
چاره سه ركراون ::-
١_نه خۆشي تيوه راني ميێشك : خواردني كه وچكيكي چا له رۆني ره شكه
له گه ل فنجانيێك قاوه ده بيێته هۆي حه سانه وه .
٢_چاره سه ري كوخه ره شه و ته نگه نه فه سي : چه ور كردني پشت و سنگ به رۆني ره شكه له گه ل خواردني كه وچكيێكي گه وره له رۆنه كه ي هه لمژيني هه لمي رۆنه كه له ناو ئاوي گه رمدا .
٣_ بۆ چالاك كردني بير و زيره كي : خواردني دوو
كه وچكي چا رۆني ره شكه له گه ل دوو كه وچكي چا ئاوي نه عنا بۆ ماوه ي(٠١)رۆﮊ.
٤_ نه خۆشي شه كره : فنجانێك ره شكه و فنجانێك كوزه له و نيو فنجان توێكلي هه نار پيێكه وه ده هاردرێن تا ده بن به تۆزێكي ورد رۆﮊانه خواردني كه وچكيك چا له م تۆزه له گه ل خواردني دوو كه وچكي چا له رۆني ره شكه له سه ر برسيێتي بۆ ماوه ي مانگيك ، ده بيێته هۆي چاره سه ري نه خۆشي
شه كره .
٥_ بۆ چاره سه ركردني به ردي گورچيله و به ردي ميزه لدان : تيێكه ل كردني چاره گه كيلۆيه ك ره شكه ي
هاراو له گه ل هه نگوين ، ئينجا خواردني دوو كه وچكي
چا له م تيێكه لاوه له گه ل نيو فنجان ئاوي گه رم و كه وچكيێكي چا رۆني ره شكه
رۆﮊانه سيێ ﮊه م بۆ ماوه ي
(٠١)رۆﮊ .
٦_ ناسكي و جواني ده م و چاو : كه وچكيێكي چا رۆني ره شكه له گه ل كه وچكيكي چا رۆني زه يتون تيێكه لاو ده كرێت و ده م و
چاوي پيێ چه ور ده كرێت بۆ ماوه ي كاتژميرێك پاشان شوشتني ده م و چاو به ئاو و
صابون رۆﮊانه دوو جار بۆ ماوه ي يه ك هه فته .
٧_ چاره سه ري رشانه وه : خواردني كه وچكيكي چا ميخه كي ورد كراو كه وچكيكي چا رۆني ره شكه له گه ل نه عناي كولاو رۆﮊانه سيێ ﮊه مه .
٨_ چاره سه ركردني هه وكردن : شوێنه هه وكردوه كه به ئاو و صابون پاك ده شۆرێت و ئينجا به رۆني ره شكه چه ور ده كرێت ئه و كاره سيێ رۆﮊ له سه ر يه ك دووباره ده كرێته وه ئه نجامه كه ي له يه كه م رۆﮊدا به ديار ده كه وێت .
٩_ چاره سه ري هه وكردني دل و خوێن به ر و خوێن هيێنه ره كان : به رده وام خواردني رۆني ره شكه له گه ل هه ر خواردنه وه يه كي
گه رم ده بيێته هۆي تواندنه وه ي هه موو رۆن مادده ي ره ق بووه كان .
٠١_ گه ري و به له كي : چه وركردني شوێنه گه ربووه كه
يان به له كه كه به سركه ي سيێو ئينجا چه وركردني به رۆني ره شكه بۆ ماوه ي يازده رۆﮊ .
١١_ چاره سه ركردني چاو و به هيێزكردني : ده وروبه ري چاو به رۆني ره شكه چه ورده كرێت له گه ل خواردني گيێزه ر بۆ ماوه ي مانگێك ( ئه وانه ي كه ددانيان نيه ناتوانن گيزه ر بخۆن ، باهه موو رۆﮊێك يه ك په رداخ شه ربه تي گيزه ر
بخۆن ) .
٢١_ چاره سه ري باداري و هه موو جۆره كاني ئازاري پشت : رۆني ره شكه گه رم ده كرێ و شوێنه باداره كه ي ياخود پشتي پيێ چه ور ده كرێت ، پاشان ده شيێلدرێت
، تا راده يه ك كه ئيێسكه كه
هه ستي پيێ بكات ، له گه ل خواردني كه وچكيێكي چا له رۆنه كه ي رۆﮊانه سيێ ﮊه مه بۆ ماوه ي دوو هه فته .
١٣_ چاره سه ري ﮊانه سه ر :
نيێو چاوان و هه ردوولاي ده م و چاو به رۆني ره شكه چه ور ده كرێت له گه ل خواردني كه وچيكي چا له رۆنه كه ي رۆﮊي سيێ ﮊه م
بۆ ماوه ي سيێ رۆﮊ .
٤١_ ترشاني گه ده و هه موو
ﮊانه كاني تري گه ده : خواردني په رداخيێك له گه ل كه وچكيكي گه وره له رۆني ره شكه سيێ ﮊه مه بۆ ماوه ي(٥) رۆﮊ .
٥١_ نه خۆشيه كاني ئافره ت
و مندال بوون...پاراستني كورپه له ؛ خواردني كه وچكيكي چا رۆني ره شكه له گه ل رازيانه ي كولاو رۆﮊي (٣) ﮊه م بۆ ماوه ي چل رۆﮊ .
٦١_ چاره سه ري قژهه لوه رين : چه وركردني پشتي سه ر به رۆني ره شكه له گه ل ئاوي ليمۆ ئينجا شتني به ئاو و صابون .
٧١_ چاره سه ري بيێ هيێزي ره گه زي : هاريني
(٠٠٢)گرام ره شكه و تيێكه لاو كردني له گه ل (٠٥) گرام رۆني زه يتون و (٠٥) گرام رۆني كوزه له و تيێكه ل كردنيان له گه ل (٠٢) گرام هه نگوين و خواردني كه وچكيكي چا له م
تيێكه لاوه دواي هه موو ﮊه ميێك .
٨١_ چاره سه ري خوراندن (ئالوش) : چه وركردني شوێنه خوراوه كه به رۆني ره شكه و خواردني كه وچكيكي چا سيێ ﮊه مه بۆ ماوه ي يه ك هه فته .
٩١_ بۆ چاره سه ري
ته وﮊمي خوێن : له گه ل خواردني هه ر شله يه كي گه رم كه وچكيكي چا رۆني ره شكه ي تيێكه لاو ده كرێت ، له گه ل خواردني دوو ده نك سير به يانيان له برسيێتي ، چه وركردني هه موو له ش به رۆني ره شكه و ده رێته به ر خۆر بۆ ماوه ي نيو كاتژميێر .
٠٢_ چاره سه ري تا : خواردني كه وچكيێكي چا رۆني ره شكه له گه ل په رداخيێك شه ربه تي پرته قال به يانيان و ئيواران هه روه ها له گه ل خواردني
كه ره وز ، پيغه مبه ر (صلى الله عليه وسلم) ده فه رموێ : (( تا )) له هالاو وله پريشكي دۆزه خه وه يه ، ئه گه ر توشتان هات به ئاوي سارد بيكه نه وه .
١٢_ چاره سه ركردني هه موو نه خۆشييه ك به پشتيواني خواي گه وره : خواردني دوو كه وچكي چا له رۆني ره شكه له گه ل دوو كه وچكي چا هه ن ئه فريقييه كان ده نكي ره شكه يان تيێكه لاو به رووه كي كونجي كردووه و كردوويانه ته ناو نان بۆ كوشتني كرمي ريخۆله و چاره سه ري نه خۆشي زه ردوويي .
به ليێكولينه وه ي زانستي نوێش كه له م سالانه ي دواييدا ئه نجام دراوه ده ركه وتووه كه ره شكه هه موو جۆره كاني كرمي ريخۆله و ميكرۆب له ناو ده بات و بۆري ميز پاك ده كاته وه ، وه كو كوئه ندامي هه رس چالاك ده كات و چاره سه ري گرﮊبوونه وه ي ماسولكه كان ده كات ، له سالي ١٩٩١ دا كۆمه